Je bent nu bij: 7 Abel Tasmanstraat

De straat dankt zijn naam aan de zeevaarder Abel Tasman. Tasman is vooral bekend van zijn reizen naar Nieuw-Zeeland, Tonga, Fiji en het eiland dat zijn naam kreeg: Tasmanië. Het doel van Tasman zijn reizen was het ontdekken van een landmassa ten zuiden van Australië, maar niemand van de VOC kon het bestaan hiervan bevestigen. Tasman probeerde in 1642 met een wijde bocht om Australië heen te varen, maar dit lukte niet. Hij sloeg een andere richting in en deze nieuwe route bracht Tasman in het huidige Tasmanië, Tonga en Nieuw-Zeeland(2).

Conflict

Door het dagboek van Tasman is veel bekend van Tasman zijn perspectief over het treffen met de bevolking. Waar het treffen met de bevolking op Tonga, Fiji en Tasmanië zonder problemen verliep, eindigde het contact met de Maori op Nieuw-Zeeland in een conflict. Op 13 december 1642 kreeg Tasman land in zicht en ging voor anker bij de huidige Golden Bay. Vier dagen later zag Tasman vanaf zijn schip opstijgende rook vanuit de baai. Op 18 december hoorde Tasman vanaf het schip luid trompetgeschal vanaf de kust en werd een sloep van de VOC overvallen door de Maori. Hierbij vielen vier doden.

De geschreven herinnering van Tasman is de enige bron over dit treffen. Echter is deze VOC-stem niet geheel betrouwbaar. De tekening van Isaack Gilsemans, Tasmans navigator, maakt dit duidelijk. De tekening over het treffen met de Maori, genaamd Moordenaarsbaai, laat zien hoe Tasman en zijn mannen dachten over de oorspronkelijke bewoners. De Maori worden afgebeeld met grote hoofden en hebben een primitieve uitstraling.



Het dagboek van Tasman geeft geen duidelijke reden voor het conflict met de Maori. Desondanks is dit wel een interessant evenement, vooral omdat het volgende treffen van Maori met Europeanen (in 1770 bij de fjord Queen Charlotte Sound) vreedzaam verliep. Ondanks het ontbreken van Maori bronnen over dit treffen, hebben verschillende academici geprobeerd om de stem van de oorspronkelijke bewoners ruimte te geven in een verklaring van het conflict. Sommige academici hebben gekeken naar het geloof van de Maori. Maori bliezen op hun trompetten om geesten weg te jagen. Uit Tasman zijn bronnen wordt duidelijk dat hij het trompetgeschal van de Maori beantwoordde met VOC trompetgeschal. Dit culturele misverstand zou hebben kunnen geleid tot de confrontatie. Anderen hebben gekeken naar de geschiedenis van Golden Bay en stellen dat de Maori recentelijk in dit gebied had gevestigd en de baai dus graag wilde beschermen. Recentelijk onderzoek richt zich op de belangrijkste voedselbronnen van de Maori. Voor de Maori was kumara (zoete aardappel) de belangrijkste voedselbron in de Golden Bay en probeerden zij de velden met zoete aardappel te beschermen. Deze verklaringen dragen bij aan een beter begrip van het treffen tussen de VOC en de Maori in 1642 in de Golden Bay(3).

Tegeltableaus

Tegenover Kopi Susu, aan het begin van de Abel Tasmanstraat, bevindt zich een muurwerk met zeven tegeltableaus. De tableaus, geplaatst in het voorjaar van 2009, vertellen iets over een vrijheidsheld(in). Ook hierin vinden we verwijzingen naar het koloniale verleden. Kijk bijvoorbeeld eens extra goed naar de prenten van Douwes Dekkers en Kartini. Douwes Dekkers (1820-1887) is beter bekend van zijn pseudoniem Multatuli waaronder hij de bestseller Max Havelaar (1859) schreef. Algeheel wordt opgevat dat dit boek een antikoloniaal pamflet was, maar Dekkers keerde zich niet tegen Nederlandse kolonialisme in het huidige Indonesië, de schrijver propagandeerde in zijn bestseller een rechtvaardiger Nederlands koloniaal beleid(4). Er kan worden betwist in hoeverre hij daarmee een vrijheidsheld is geweest.

Kartini

Een duidelijker voorbeeld van een vrijheidsheldin is Kartini. Zij leefde tussen 1879 en 1904. Kartini was voornamelijk een voorvechtster voor de rechten van de vrouw, omdat zij zich onvermoeibaar heeft ingezet voor onderwijs voor iedereen in de archipel. Op twaalfjarige leeftijd werd Kartini uitgehuwelijkt en kon zij niet verder studeren. Tijdens haar huwelijk schreef zijn veel met correspondentievriendinnen over haar uithuwelijking en het belang van educatie. Kartini stierf al op 25-jarige leeftijd, vier dagen na haar bevalling.

Kartini is in Indonesië nog steeds het symbool voor koloniaal verzet en in het bijzonder voor vrouwenemancipatie. Op haar geboortedag, 21 april, viert Indonesië tot op heden de nationale dag van de vrouw. Voordorp (Utrecht) beschikt over een Kartinistraat.

Slinger voor Lombok

De tegeltableaus zijn gemaakt door een groep van ongeveer 30 bewoners en twee ontwerpers uit de wijk, Kee Lengkeek en Marij Nielen. Deze tableaus zijn onderdeel van het project Slinger voor Lombok, dat samen met bewoners van de wijk Lombok en omgeving de buurt aankleedt. Dit doen ze bijvoorbeeld door het creëren van een tijdelijke buurttuin of door samen met kunstenaars en bewoners muurkunst te maken.

Looprichting naar: 8 Van Imhoffstraat

Vervolg de route door de Kanaalstraat te volgen en na honderd meten rechtsaf te slaan op de Pieter Bothstraat. Vervolg de Pieter Bothstraat richting de Van Imhoffstraat.